عفو عمومی و اثار مثبت آن
عفو عمومی و آثار مثبت آن
عفو بر دوگونه است؛ عفو موردی یا خصوصی و عفو عمومی. عفو موردی یا خصوصی همان است که در ماده 96 قانون مجازات اسلامی پیشبینی شده است و ناظر است بر عفو یا تخفیف مجازات محکومان که پس از پیشنهاد رئیس قوه قضائیه در صورت موافقت مقام معظم رهبری اجرا میشود.
عفو عمومی عبارت است از عفوی که طبق ماده 97 قانون مجازات اسلامی در جرایم تعزیری اعطا میشود و محتاج تصویب قانون است و تعقیب و دادرسی را متوقف یا موقوف میکند و اگر حکمی درباره محکومیت صادر شده باشد، اجرای مجازات متوقف و آثار محکومیت نیز زائل میشود.
توجه شود که هر چند عفو، آثار محکومیت را از بین میبرد، اما تاثیری بر پرداخت دیه و جبران خسارت زیاندیده ندارد.
در خصوص عفو خصوصی، بند 11 اصل 110 قانون اساسی نیز اِعمال آن را ضمن اختیارات مقام رهبری تصریح کرده است. ماده 13قانون آیین دادرسی کیفی، در بند «پ» خود، شمول عفو را از موجبات موقوف شدن مجازات اعلام کرده است و ظاهرا این بند هر دو گونه عفو را شامل میشود.
بنابراین با توجه به صراحت ماده 97 قانون مجازات اسلامی که مقرر داشته «عفو عمومی که به موجب قانون در جرائم مورد تعزیر اعطا میشود تعقیب و دادرسی را موقوف میکند…» به نظر میرسد قانون عفو از مجاری عادی قانونگذاری یعنی با تقدیم لایحه از جانب دولت و یا طرح از سوی نمایندگان قابل تصویب است.
اینکه طرحی با رعایت شرایط و اصول مندرج در قانون اساسی و آییننامه داخلی مجلس تنظیم شود و طراحان درصدد تقدیم آن به مجلس محترم باشند و هیات محترم رئیسه آن را قبول نکند، دور از ذهن به نظر میرسد، زیرا طرح قانونی هر چه که باشد همانند لوایح قانونی، به هر حال باید مراحل تقنین را بگذراند و نتیجه از دو صورت بیرون نیست؛
یا تصویب میشود که این به مفهوم موافقت نمایندگان مردم و به تعبیری خود مردم، با چیزی است که مطرح شده و یا رد میشود که در این مورد به طراحان ایرادی نمیتوان گرفت.
از آنجا که در شرایط فعلی تصویب قانون عفو عمومی میتواند آثار مثبتی داشته باشد همچنان که در گذشتههای دور، عفو حضرت امام (ره) چنین آثاری داشت، گمان میرود باید پیشنهاد تصویب چنین قانونی را مثبت ارزیابی و از آن استقبال کرد.
اعلام عفو عمومی پیش از عفو حضرت امام(در اوایل انقلاب اسلامی) هم آثار مثبتی داشته است. بهعنوان مثال اگر اشتباه نکنم پس از ختم قیام جنگل یک عفو عمومی سراسری داده شد که عملا باعث بازگشت افراد زیادی به اجتماع شد که برخی از ایشان منشأ خدمات علمی و فرهنگی و سیاسی برای کشور شدند. وا…اعلم.
روزنامه آرمان
شما میتوانید برای دریافت مشاوره حقوقی رایگان با ما در تماس باشید.
