همه چیز در رابطه با زندگی وكلا

حرفه وكالت – اگر فرد شاغل به آن در پي انجامش به نحو بايسته و شايسته باشد – كاري تمام وقت ، بلكه به تعبيري ، بيست و چهار ساعته است .

قسمتي از اين صرف وقت براي آن است كه وكيل خود را از نظر جسمي و رواني در شرايطي مناسب براي اين كار بسيار دشوار نگهدارد و قسمتي ديگر صرف آماده نگهداشتن وكيل براي انجام كار به نحو مطلوب – از جهت علمي و فني مي شود و بديهي است همه اين ها به منظور انجام دادن درست و دقيق خودِ كارِ « وكالت » است كه وكيل بقيه وقت خود را صرف آن خواهد كرد .

بنابراين خلاصه برنامه روزانه يك وكيل حرفه اي جدي چنين خواهد بود : بيدار شدن پيش از سپيده صبح . ورزش كردن به طور جدی (هميشه به دوستان و همكاران جوانم توصيه كرده ام و مي كنم كه ورزش را نه يك تفنّن بلكه قسمتي جدي از كار تلقي كنند و اگر امكان و توانش را دارند حتي به ورزش هاي رزمي نيز بپردازند ) .صرف صبحانه و تنظيم وضع ظاهري آن چنان كه در خور يك وكيل است . مراجعه به دادسراها و دادگاه ها و شركت ها و مؤسسات طرف مشاوره .

در اين جا وكيل به نيم روز و ساعات بعد از ظهر خواهد رسيد و برنامه او به صرف ناهاري ختم خواهد شدكه اگر امكان صرف آن را با افراد خانواده اش داشته باشد فرد خوش شانسي است . زيرا معمولاً كمبود وقت او را وادار مي كند از وقت ناهار براي صرف ناهار به اصطلاح « كاري » با موكلين مهم استفاده و يا به خوردن غذايي به طور سريع و سرپايي اكتفا و از وقتي كه صرفه جويي مي شود براي اجراي قسمت هايي از برنامه روزانه كه در آن ها عقب مانده است ، استفاده كند .

به اين ترتيب وقت بعد از ظهر وكيل ، پس از صرف ناهار ، مصروف مطالعه بايد بشود . به ياد داشته باشيم در كشور ما كه خوشبختانه حقوق مدون و نوشته دارد و بحث « سوابق قضائي » آن چنان كه در نظام قضائي آنگلوساكسون وجود دارد در آن مطرح نيست ، وكيل حرفه اي بايد ازآخرين آراء وحدت رويه ديوان عالي كشور و ديوان عدالت اداري ، حتي المقدور آراء اصراري ديوان عالي كشور ، نظريات مشورتي اداره كل حقوقي قوه قضائيه و آخرين قوانين مصوب و اصلاحات قوانين آگاه باشد .

وقتي رويه هاي عملي دادسراها و دادگاه ها را – كه گاهي با برداشت ارتجالي و مبني بر تبادر از متن قوانين متفاوت است – به اين مجموعه اضافه كنيم متوجه خواهيم شد كه وكيل در اين زمينه كاري بس دشوار دارد .

اين را هم بگويم كه اين گرفتاري در كشورهاي داراي حقوق نانوشته يا Judge made law بزرگتر و شديدتر است هر چند كه رايانه چه در اين كشورها و چه در كشور ما كار را ، تا حدي ، سهل تر كرده است . آنچه مسلم است فاصله زماني بين ساعت ناهار تا آغاز پذيرفتن موكلين در ساعات عصر براي انجام اين مطالعات و در عين حال نوشتن دادخواست و لايحه و تمهيد دفاع در پرونده ها كافي نيست.

با رسيدن ساعات عصر وكيل ديدار با موكلين و افراد خواهان مشاوره را آغاز مي كند و وقتي بين 5/2 تا 4 ساعت – و گاهي بيشتر را – به اين امر اختصاص مي دهد . به اين ترتيب ساعات پاياني شب براي وكيل وقتي فرا مي رسد كه هنوز كارهاي تحقيقي و مطالعاتي باقيمانده و لوايح و دادخواست هاي نا نوشته و بالاخره تلفن هاي پاسخ داده نشده دارد .

توصيه اين است كه وكيل در جلسات مشاوره به تلفن هيچ كس ، جز همسر و پدر و مادرش ، جواب ندهد و گفتگوهاي تلفني را پس از پايان كار آخرين طرف مشاوره انجام دهد .

مي بينيم روز وكيل در حالي به پايان مي رسد كه ساعات باقيمانده از 24 ساعت اگر پاسخ گوي خواب و استراحتش باشد ، خوب است ولي معمولاً اين گونه نيست زيرا هنوز كارهاي تحقيقي و نوشتني و تلفن هاي مهمي كه بايد پاسخ داده شود ، وجود دارد. در اين ميان خوردن شام با خانواده و صرف وقت با بچه ها – در مورد وكلاي متأهل – نيز از واجباتي است كه اغلب قرباني شرايط كار مي شود . نتيجه اينكه هر چند وكالت را كاري « آزاد » تلقي مي كنيم اما وكلاي حرفه اي از هر « مستخدم در بند » ي « در بندتر » هستند .

در بيان چگونگي زندگي وكلا از جهت رفاه و تنعّم از نعمات حيات گفته شده است :

وكيل در آغاز كارش نان ندارد ( چون هنوز شناخته نشده و موكلين كافي ندارد و طبعاً وضع مادي اش خوب نيست ) . در ميانه كار وقت ندارد ( كه تفصيل آن گذشت ) و در پايان كار كه – احتمالاً – هم نان دارد و هم وقت « دندان » براي خوردن ندارد !! .

اين موضوع تا حد زيادي واقعيت دارد و مديريت كردن وضعيتي غير از آن ، كه براي وكيل نيز چون ديگر كسان زندگي متعادل و متعارفي ايجاد كند ، با توجه به شرايط و مقتضيات كار وكالت در كشور ما ، اگر محال نباشد ، بسيار دشوار است .

ممكن است براي خواننده اين سوأل پيش بيايد كه جذابيت شغلي با اين ويژگي ها چيست ؟ سوأل كاملاً به جا و درستي است و در پاسخ به آن مي توان گفت :

اولاً- بسياري از كساني كه وارد اين حرفه مي شوند خصوصيات آن را به طور دقيق نمي دانند . به همين جهت يا پس از ورود به اين حرفه ظرف مدت كوتاهي رهايش مي كنند و يا آن را به نحوي انجام مي دهند كه با كار يك كارمند عادي در يك اداره دولتي – و يا در بهترين حالت در يك مؤسسه خصوصي – تفاوتي ندارد .

به اين نحوه كار ايراد نمي توان گرفت ، اگر ايرادي هست به انتخاب اوليه و رها نكردن كار پس از آنكه فرد متوجه ويژگي هاي آن شد و دريافت كه به اصطلاح « اين كاره نيست » ، وارد است .

ثانياً- گروه ديگري با برنامه معين و با تمهيد مقدمات و در عين حال بدون احساس نياز به ابزارهاي علمي و فني كه اشاره كرديم وارد اين حرفه مي شوند . هدف آنها اين است كه در كوتاه مدت به اصطلاح بارشان را ببندند و بروند .

ثالثاً- بالاخره كساني هستند كه به دانش حقوق عشق مي ورزند و بهترين روش از قوه به فعل در آوردن آن را پرداختن به امر دفاع مي دانند . از جنبه هاي چالشي و مبارزه گونه كار وكالت لذت مي برند و وقتي به گرفتن حقي براي شخصي موفق مي شوند رضايت خاطري كه به ايشان دست مي دهد اولين و مهمترين پاداش ايشان است و جنبه هاي مالي و مادي قضيه در مراحل بعدي قرار دارد .

اين ها كساني هستند كه برنامه روزانه زندگي شان را بيان كرديم . هر چند كه دو گروه ديگر هم–به هر حال– نام وكيل بر خود دارند . اين گروه سوم معمولاً « نام » را دارند هر چند كه ممكن است « نان » را – در حد گروه دوم – نداشته باشند .

از کتاب آسیب شناسی وکالت دادگستری

برای دریافت مشاوره حقوقی با وکیل دادگستری با شماره های کارشناسان دادپلاس در تماس باشید.