رای وحدت رویه شماره 761
رای وحدت رویه 761 هیات عمومی دیوان عالی کشور
در خصوص میزان دیه تعیین شده برای شکستگی اسختوان بینی ( رای وحدت رویه 761 )
مقدمه:جلسه هایت عمومی دیوان عالی کشور در مورد پرونده وحدت رویه ردیف 96/24 راس ساعت 8:30 روز سه شنبه مورخ 2/8/96 به ریاست حجت الاسلام و المسلمین جناب اقای حسین کریمی رئیس دیوان عالی کشور و باحضور حجت الاسلام والمسلمین جناب اقای محمد مصدق نماینده محترم دادستان کل کشور و شرکت اقایان روسا،مستشاران و اعضای اعضای معاون کلیه شعب دیوان عالی کشور،در سالن هیات عمومی تشکیل شد و پس از تلاوت ایات کلام الله مجید و قرائت گزارش پرونده و طرح و بررسی نظریات مختلف اعضای شرکت کننده در خصوص مورد و استماع نظر دادستان محترم کل کشور،به ترتیب ذیل،به صدور رای وحدت رویه شماره 761 قضایی منتهی گردید.
الف:گزارش پرونده رای وحدت رویه شماره 761 :
بر اساس گزارش 16/9/1395-192422 اقای رئیس سازمان بازرسی کل کشور و ضمائم آن در خصوص میزان دیه تعیین شده برای شکستگی استخوان ینی موضوع ماده 593 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 از شعب 102 و 1123 دادگاه های کیفری 2 شهرستان های قرچک و تهران آراء مختلف صادر شده است که خلاصه جریان آنها به شرح زیر منعکس میگردد.
الف-طبق محتویات پرونده 8200820 شعبه 102 دادگاه کیفری 2 شهرستان قرچک،آقای اسمعیل بر اثر رانندگی مصدوم شده و پزشکی قانونی در خصوص مورد،به موجب گواهی 28969/م/16/1 مورخ 16/9/94 اعلام کرده است:{کلیه ضایعات احراز شده و واجد ارش عبارت اند از:
1-خراشیدگی(حارصه)سمت راست بینی
2-کبودی مخاط داخلی لب بالا
3-شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد بینی نگردیده و ارش ان چهار درصد از دیه کامل انسان میگردد.
4-لقی دو دندان پیشین که ارش آن ها جمعا به میزان شش دهم درصد از دیه کامل انسان تعیین می گردد.}
پس از طرح شکایات در حوزه قضایی قرچک و طی مراحل قانونی شعبه 102 دادگاه کیفری 2 این شهرستان در پرونده شماره 940790 مورخ 15/11/94 چنین رای داده است:
“در خصوص اتهام علی… دایر بر ایراد صدمه بدنی غیر عمدی ناشی از بی احتیاطی در امر رانندگی،دادگاه با ملاحظه اوراق و محتویات پرونده،کیفر خواست صادره دادستان محترم دادسرای عمومی و انقلاب قرچک،گزارش و تخقیقات مرجع انتظامی،شکایت شاکی….،گواهی پزشک قانونی،نظریه کارشناس راهنمایی و رانندگی،اقاریر صریح متهم و نظر به سایر قرائن و امارات موجود در دادگاه بزه انتسابیبه متحم را محرز و مسلم دانسته،مستندا به مواد 448،449،488،593،620،709،714 قانون مجازات اسلامی حکم به محکومیت متهم به پرداخت یک درصد دیه کامل انسان بابت خراشیدگی(حارصه) سمت راست بینی سه هزارم دیه کامل انسان بابت کبودی مخاط داخلی لب بالا،چهار درصد دیه کامل انسان بابت ارش شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد بینی نگردیده است و شش دهم درصد دیه کامل انسان بابت ارش لقی دو دندان پیشین یک سمت راست بالا و یک چپ بالا در حق شاکی اسماعیل… صادر و اعلام میدارد و در خصوص جنبه عمومی بزه انتسابی دادگاه مستندا به ماده 717 قانون جازات اسلامی با رعایت بند 1 ماده 3 قانون نحوه وصول برخی از درامد های دولت حکم به محکومیت متهم به پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی صادر و اعلام میدارد.رای صادره حضوری و پس از بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظرخواهی در محاکم تحدید نظر استان تهران می باشد.”
ب-به حکایت پرونده 600866 شعبه 1123کیفری تهران خانم نرگس… در تاریخ 25/2/94 در تصادفات رانندگی مصدوم شده و پزشکی قانونی منطقه جنوب تهران در این باره طی گواهی 16891/م/12-31/5/94 نوشته است:پرونده بیمارستانی و گرافی بررسی شد در اثر اصابت جسم سخت حدود مورخ 25/2/94(تاریخ پذریش درمانگاهی)دچار شکستگی بدون جا به جایی استخوان بینی شده است که تحت جا اندازی قرار گرفته شده است که میزان ارش آن چهار درصد دیه کامل انسان تعیین میگردد.نایز به معیانه مجدد ندارد.
و شعبه 123 دادگاه کیفری 2 تهران نیز راجع به شکایت خانم نرگس… از راننده مقصر در پرونده 940635 چنین رای صادر کرده است.در خصوص اتهام اقای علی بخش… اهل کرمانشاه ساکن تهران آزاد با قرار قبولی کفالت دایر بر بی احتیاطی در امر رانندگی منجر بر ایراد صدمه بدنی غیر عمدی نسبت به شاکیه نرگس… دادگاه با توجه به کیفر خواست صادره به مشاره 4600866-94 مورخ 31/9/94 از دادسرای عمومی و انقلاب ناحیه 14 تهران،شکیات شاکی،نظریه کارشناس رسمی دادگستری،نظریه پزشکی قانونی،اقرار مقرون به واقع متهم در جلسه رسیدگی و توجها به سایر قراین و امارت موجود در پرونده وقوع امر انتسابی را محرز و مسلم دانسته و مستندا به مواد 448،488،498،593 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392و ماده 717 قانون مارالذکر مصوب 1375 با رعایت بند 1ماده 3 قانون وصول برخی از درآمد های دولت و مصرف ان در موارد معین نامبرده را به پرداخت یک دهم دیه کامل انسان بابت شکستگی بدون جا به جایی استخوان بینی بدون عیب و نقص اصلاح شده در حق مجنی علیه ظرف سال از تاریخ وقوع تصادف و پرداخت دو میلیون ریال جزای نقدی در حق صندوق دولت محکوم می نماید.رای صادره حضوری و ظرف بیست روز پس از ابلاغ قابل تجدید نظ در محاکم تجدید نظر تهران است.
و علت تعیین دیه شکستگی بینی به میزان ده درصد،در خلاف نظریه پزشکی قانونیرا طی نامه 404-22/3/96 اینطور توجیه کرده است:بازگشت به استعلام شماره 9864/152/110 مورخ 9/3/96 راجع به علت تعیین دیه شکستگی بینی به قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که میزان دیه شکستگی بینی را در صورتی که بدون عیب و نقص اصلاح شود یک دهم کامل دانسته،صرف نظر ازعدم تعریف فساد بینی در قانون مذکور با عنایت به این که فاسد بینی در مقابل شکستن استخوان بینی یا سوراخ کردن یا سوزاندن و یا امثالهم نیامده،بلکه به عنوان مصداق فساد بینی ذکر شده و نظر به سابقه تقنینی راجع به دیه شکستگی بینی که بر اساس منابع فقهی از جمله تحریر الوسیله حضرت امام خمینی و نظریه مشهور می باشد دلالت بر آن دارد که در صورت شکستگی بینی واصلاح و جبران بدون عیب ان موجب یکصد دینار است،لذا با توجه به نظریه پزشکی قانونی که شکستگی بینی را بدون جا به جایی استخوان گواهی نموده،موجب یک دهم دیه کامل انسان است و ارش به آن تعلق نمیگیرد.
با توجه به مراتب اعلام شده چون شعبه 1123 دادگاه کیفری 2 تهران برای شکستگی بدون جا به جایی استخوان بینی که بدون عیب و نقص اصلاح شده و پزشکی قانونی میزان ارش را چهاردرصد دیه کامل انسان تعیین کرده است طی رای صادر شده در متن به شماره بایگانی 940635 به پرداخت یک دهم دیه کامل انسان حکم داده و اقدام خود را هم به شرح مذکور در نامه فوق الاشعار توجیه کرده است،ولی شعبه 103 دادگاه کیفری 2 شهرستان قرچک برای شکستگی استخوان بینی که منجر به فساد نشده است به همان اندازه که در نظریه پزشکی قانونی تعیین کرده اند،حکم داده و با این ترتیب اختلاف استنباط از ماده 593 قانون مجازات اسلامی در تعیین ما به ازاء شکستگی استخوان بینی که منجر به فاسد بینی نشده و بدون جا به جایی و عیب و نقص اصلاح شده،به وقوع پیوسته است،لذا در اجرای ماده 471 قانون ایین دادرسی کیفری مصوب 1392 طرح موضوع را برای صدور رای وحدت رویه قضایی تقاضا می نماید.
ب:نظریه دادستان کل کشور درباره رای وحدت رویه 761 :
“موضوع پرونده عبارت است از استباط های مختلف از ماده 593 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که مقرر میدارد:شکستن استخوان بینی که منجر به فساد بینی و از بین رفتن آن شود دیه کامل دارد و چنانچه بدون عیب و نقص اصلاح شود موجب یک دهم دیه کامل و اگر با عیب و نقص بهبود پیدا کند،موجب ارش است.در کج شدن بینی یا شکسته استخوان بینی که منجر به فساد آن نشود،ارش ثابت میشود.”
شعبه 102 دادگاه کیفری 2 شهرستان قرچک در خصوص شکستگی استخوان بینی با استنباط از این ماده مرتکب را به پرداخت ارش محکوم کرده است و مقرر نموده است که چون این شکستگی منجر به فساد بینی نشده است،لهذا به استناد ذیل آن ماده ارش تعلق می گیرد در حالی که شعبه 1123 دادگاه کیفری 2 تهران در پرونده مشابه با استنباط از همان ماده مرتکب را بابت شکستگی استخوان بینی که بدون عیب و نقص اصلاح شده به پرداخت یک دهم دیه کامل در حق مجنی علیه محکوم کرده است.همانطوری که ملاحظه می شود در خصوص شکستگی بینی،دادگاه کیفری 2 قرچک با استنباط از ماده 593 قانون مجازات اسلامی در خصوص شکستگی استخوان بینی چهار صورت را بیان کرده است که هر کدام حکم خاص خود را دارد و هیچ گونه تعارضی با هم ندارند:
1-استخوان بینی به گونه ای بشکند که بینی فاسد و ز بین برود و اصلاح نشود در این صورت دیه کامل ثابت است.
2-استخوان بینی بشکند و بینی نیز فاسد شود،ولی بدون نقص و عیب اصلاح شود در این صورت یک دهم دیه کامل ثابت است.
3- استخوان بینی بشکند و بینی نیز فاسد بشود ،ولی با نقص و عیب اصلاح شود در این صورت ارش ثابت است.
4-استخوان بینی بشکند ولی شکستگی آن همراه با فساد نباشد در این صورت نیز ارش ثابت است.
سه صورت اول مربوط به موردی است که شکستگی استخوان توام با فساد بینی باشدومنظور از فساد بینی به تعبیر صاحب جواهر،سقوط بینی است یعنی افتادن بینی روی صورت به نحوی که چهره ی ظاهری فرد تغییر کند.صورت چهارم از چهار صورت فوق مربوط به آن شکستگی استخوان بینی است که همراه با فساد بینی نباشد به تعبیر دیگر صورت چهارم مربوط به موردیاست که صدمه ضعیف باشد به طوری که چهره ظاهری فرد با شکستن استخوان بینی تغییر نکند.بنابراین با ملاحظه صورت های چهارگانه فوق مشخص می شود که ماده 593 قانون مجازات اسلامی برای هر چهار صورت به صورت جداگانه پیش بینی کرده است و هیچ کدام تعارضی با یک دیگر ندارند.در نتیجه استنباط های شعب دادگاه های کیفری تا جایی که منطبق با این برداشت از ماده 593 باشد مورد تایید است.
رای وحدت رویه 761 2/8/96 هیات عمومی دیوان عالی کشور
مستفاد از مقررات مبحث سوم از فصل سوم بخش دوم قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و سوابق تضمینی راجع به دیه بینی،چنانچه صدمه وارده به این عض،بدون اسیب به قسمت های دیگر آن،فقط به شکستگی استخوان منجر شود و این شکستی بدون ایجاد عیب و نقص اصلاح و جبران شود موجب یک دهم دیه کامل خواهد بود.
بر این اساس رای شعبه 1123 کیفری 2 تهران در حدی که با این نظر انطباق دارد به اکثریت آراء صحیح و قانونی تشخیص می گردد.
این رای مطابق ماده 471 قانون آیین دادرسی کیفری در موارد مشابه برای شعب دیوان عالی کشور،دادگاه ها و سایر مراجع قضایی و غیر آن لازم الاتباع است.
برای دریافت مشاوره حقوقی در مشهد میتوانید با کارشناسان دادپلاس در تماس باشید